Stres u glavi - nadutost u stomaku: Veza koju ne treba zanemariti

Nadutost je čest simptom koji se javlja kod osoba sa funkcionalnim poremećajem digestivnog sistema, organskih bolesti ali i kod potpuno zdravih ljudi. Može biti znak različitih bolesti digestivnog trakta, uključujući disbiozu, poremećaj motiliteta, preosetljivost na određene namirnice, poput glutena i laktoze, itd. Iako nadutost sama po sebi ne mora da ukazuje na postojanje organske bolesti, može značajno uticati na svakodnevni život pacijenata, smanjujući kvalitet života i izazivajući fizičke i mentalne tegobe. Simptomi kao što su bolovi u stomaku, mučnina, osećaj rane sitosti, dijareja i zatvor često predstavljaju propratne simptome čime dodatno narušavaju kvalitet života.

Učestalost i uzroci nadutosti

Nadutost je česta kod osoba sa funkcionalnim gastrointestinalnim poremećajem kao što je sindrom iritabilnog creva (IBS) i funkcionalna dispepsija. Međutim, često se javlja i kod zdravih ljudi. Smatra se da oko 40% globalne populacije ima bar jedan funkcionalni poremećaj digestivnog sistema, dok jedna trećina odraslih u razvijenim zemljama redovno oseća simptome nadutosti. Prevalencija je veća među ženama, posebno u radno sposobnoj populaciji, ali i kod starijih osoba. Osobe sa IBS-om imaju nadutost u 60-90% slučajeva, dok je kod funkcionalne dispepsije prisutna kod 50% pacijenata. Učestalost nadutost raste sa godinama života, što je povezano sa smanjenim motilitetom creva, hormonskim promenama i hroničnim stresom. Trudnice takođe često pate od nadutosti zbog hormonskih promena i smanjenog motiliteta creva.

Foto: Privatna arhiva

Sociodemografski faktori i uticaj na kvalitet života

Nadutost je češća kod žena, a posebno tokom menstrualnog ciklusa i postmenopauze, zbog hormonskih fluktuacija. Starije osobe su takođe sklonije ovom problemu zbog smanjenog motiliteta creva i upotrebe lekova. Simptomi nadutosti mogu značajno uticati na svakodnevne aktivnosti, smanjiti produktivnost, izazvati socijalnu izolaciju i uzrokovati anksioznost i depresiju. Takođe, nadutost izaziva nelagodnost u društvenim situacijama, što smanjuje samopouzdanje i povećava stres.

Medicinski i ekonomski značaj nadutosti

Nadutost nije samo medicinski problem, već i ekonomski izazov. Osobe koje pate od ovog simptoma često traže medicinsku pomoć, što vodi čestim posetama lekarima, nekad i prekomernim dijagnostičkim procedurama i upotrebi različitih lekova. Zdravstveni troškovi povezani sa lečenjem funkcionalnih poremećaja digestivnog sistema, uz smanjenu produktivnost, imaju značajan ekonomski uticaj.

Uloga stresa u nastanku nadutosti

Stres ima ključnu ulogu u nastanku nadutosti, naročito kod osoba sa funkcionalnim poremećajem digestivnog sistema. Hronični stres utiče na osovinu crevo-mozak, što dovodi do povećane tzv- minimalne upale na nivou digestivnog trakta, smanjenog motiliteta i povećane sekrecije u digestivnom traktu. Ovo može izazvati ili pogoršati simptome nadutosti. Stres takođe može dovesti do poremećaja crevne mikrobiote i povećati visceralnu preosetljivost, što doprinosi daljoj manifestaciji simptoma.

Foto: Promo

Psihoterapija i upravljanje stresom

S obzirom na vezu između stresa i nadutosti, terapije kao što su kognitivno-bihevioralne terapije, biofeedback i relaksacione tehnike pokazale su značajnu efikasnost u smanjenju simptoma. Adekvatna kombinacija ishrane, fizičke aktivnosti,  probiotika i drugih preparata i psihoterapije može značajno poboljšati stanje pacijenata sa nadutošću.

Značaj probiotika u terapiji nadutosti

Probiotici, kao što je soj Lactiplantibacillus plantarum, mogu imati važnu ulogu u terapiji nadutosti. Ovi mikroorganizmi pomažu u normalizaciji crevne mikrobiote, smanjujući proizvodnju gasova i hronično zapaljenje u digestivnom traktu. Istraživanja pokazuju da primena probiotika može značajno ublažiti simptome nadutosti i poboljšati funkciju creva.

Praktične preporuke za pacijente
    1. Redovni obroci: Manji I češći obroci tokom dana smanjuju opterećenje digestivnog Sistema I omogućavaju pravilan motilitet creva
    2. Hidratacija: Unos tečnosti, naročito vode, pomaže varenju
    3. Fizička aktivnost: Redovno vežbanje poboljšava motilitet creva i smanjuje nadutost
    4. Upravljanje stresom: Tehnike relaksacije mogu značajno smanjiti simptome nadutosti

Zaključak

Nadutost danas predstavlja značajan problem koji utiče na kvalitet života pre svega radno sposobne populacije I svih osoba sa funkcionalnim gastrointestinalnim poremećajem (kao što su IBS, funkcionalna dispepsija, itd). Efikasan pristup pacijentima sa IBS-om zahteva modifikacije u ishrani, fizičku aktivnost, primenu probiotika I drugih lekova I pomoćnih supstanci kao i različite stručne tehnike za upravljanje stresom. Uvođenje probiotika, naročito onih koji u sebi sadrže Lactiplantibacillus plantarum, može doprineti smanjenju I  ublažavanju nadutosti I drugih tegoba koje prate funkcionalne poremećaje digestivnog trakta.