Jesta li čuli za vatru svetog Ilije ili svetog Elma, neverovatan svetlosni efekat i vremenski fenomen?
Mornari su, kroz istoriju, više puta ugledali zanimljiv misteriozan prizor: sablasnu svetlost koja se javljala u blizini jarbola, najčešće tokom morskih bura.
Frenklin i Tesla
Pravu prirodu ovog fenomena prvi je objasnio je Bendžamin Frenklin, a Nikola Tesla ju je stvorio u svojoj laboratoriji 1899. godine, dok je testirao danas čuveni Teslin kalem.
Nakon tih događaja, rađale su se legende o ovom fenomenu, a opisi su često bili u potpunosti suprotstavljeni.
O čemu je reč?
Vatra Svetog Ilije zapravo je "tačkasto pražnjenje". Javlja se kao svetloplava ili ljubičasta svetlost, a ponekad i kao prava vatra, i to na visokim i oštrim predmetima - jarbolima, gromobranima, tornjevima, krilima aviona, dimnjacima itd. Štaviše, može se javiti i na lišću i travi, pa i na rogovima goveda. Obično je prati sjaj i šištanje.
Vatra Svetog Ilije je, u stvari, vrsta materija poznata kao plazma, i to niske gustine. Električno polje oko predmeta na kom se ona javlja (oštrog ili tačkastog) izaziva jonizaciju molekula vazduha, zbog čega se formira sablasni sjaj. Ovaj fenomen javlja se pri postojanju oko 1.000 volti po centimetru, ali to nije konstantno - taj broj umnogome zavisi od geometrijskih karakteristika predmeta oko kog se vatra Svetog Ilije stvara. Oštrijim predmetima je potrebna niža voltaža, pa su "pražnjenja" intenzivnija na njihovim krajevima nego na završecima tupljih predmeta. Zapravo, zašiljeni predmeti deformišu električno polje okoline.
Na Zapadu je ovaj fenomen poznat kao vatra Svetog Elma, u Hrvatskoj kao vatra Svetog Nikole, dok ga mi znamo kao vatru Svetog Ilije. U Kini se naziva vatrom boginje Mazu, a u staroj Grčkoj se jedna vatra zvala Helena, a dve Poluks i Kastor.
(Nacionalna geografija)
